Ecstasy może wywoływać piękne emocje i powodować zagrażające życiu uszkodzenie wątroby. Ryzyko wydaje się być u niektórych osób szczególnie wysokie.
Sierpień 1991 roku, 27-letnia kobieta poddaje się badaniom w szpitalu. Nie czuje się dobrze i wykazuje wyraźną żółtaczkę. W przypadku żółtaczki skóra i oczy stają się żółte. Częstą przyczyną żółtaczki jest zapalenie wątroby, które jest stanem zapalnym wątroby, najczęściej wywoływanym przez wirusy. Jednak lekarze prowadzący leczenie nie byli w stanie znaleźć wirusa zapalenia wątroby ani innej przyczyny, która wyjaśniałaby objawy młodej kobiety. Na szczęście jej stan początkowo poprawił się bez dalszego leczenia.
Lekarze w tym czasie nie wiedzieli, że młoda kobieta wcześniej zażywała ecstasy. Dopiero po tym, jak po raz drugi pojawiła się w szpitalu z podobnymi objawami, zgłosiła, że zażywa ecstasy. Związek czasowy między zażyciem ecstasy a żółtaczką sugerował, że kobieta jest wrażliwa na ten narkotyk. Jest to jeden z pierwszych przypadków, w których ecstasy łączy się z uszkodzeniem wątroby.
Do tej pory zebrano wiele podobnych raportów. Nie zawsze kończyło się to tak dobrze, jak w przypadku 27-latki, która wyzdrowiała po zaprzestaniu zażywania ecstasy. U niektórych osób zażywających narkotyk wystąpiła ostra niewydolność wątroby, która w niektórych przypadkach prowadziła do zgonu. Ale w jaki sposób dochodzi do uszkodzenia wątroby i dlaczego niektórzy ludzie są bardziej wrażliwi na ecstasy?
Niski Związek Między Intensywnością Spożycia a Uszkodzeniem Wątroby
Biorąc pod uwagę obecny stan badań, nie ma na to prostej odpowiedzi. Prawdopodobnie rolę w tym wypadku odgrywa kilka czynników. Należy zauważyć, że nie ma wyraźnego związku między intensywnością spożycia ecstasy a późniejszym uszkodzeniem wątroby. Zdarzają się przypadki, w których jedna tabletka doprowadziła do ostrej niewydolności wątroby ze skutkiem śmiertelnym. Jednak w literaturze fachowej wspomina się również o przypadkach, w których ludzie połknęli ekstremalnie dużą dawkę do 50 pigułek ecstasy jednocześnie, nie umierając z tego powodu.
Z obecnego stanu wiedzy wynika, że kluczowe znaczenie ma tutaj rozpad ecstasy, który występuje głównie w wątrobie i odbywa się w dwóch etapach. W pierwszym etapie substancja czynna MDMA jest rozszczepiana. Ważną rolę odgrywa w tym enzym CYP2D6. Enzymy są substancjami, które przyspieszają reakcje chemiczne w naszym organizmie. Jednak metabolity powstające w wyniku rozkładu są często nawet bardziej toksyczne niż samo MDMA, a w niektórych przypadkach nawet ponad 100 razy bardziej toksyczne. Aby unieszkodliwić toksyczne produkty rozkładu, w drugim etapie są one dalej metabolizowane.
Genetyczne Różnice w Degradacji MDMA
Badania wykazały, że w degradacji MDMA rolę odgrywają genetyczne różnice. Za dobrze zbadany uważa się enzym CYP2D6, który jest aktywny w początkowej fazie rozkładu MDMA. Aktywność enzymu może być bardzo różna u poszczególnych osób. U niektórych osób aktywność CYP2D6 jest bardzo słaba, u innych szczególnie silna. W związku z tym obie grupy pacjentów są bardziej narażone na uszkodzenie wątroby.
U osób o słabej aktywności enzymatycznej MDMA ulega bardzo powolnemu rozkładowi, przez co MDMA działa dłużej na komórki wątroby i może je bardziej uszkadzać. Z drugiej strony, jeśli aktywność enzymatyczna w pierwszym etapie degradacji MDMA jest szczególnie silna, poziom toksycznych półproduktów wzrasta, ponieważ dalszy rozkład w drugim etapie nie jest opóźniony.
Wątroba Jest Bardziej Wrażliwa Na Podwyższoną Temperaturę Ciała w Trakcie Działania MDMA
Często do używania ecstasy dołącza się jeszcze jeden czynnik, który przyczynia się do uszkodzenia wątroby. Jest to hipertermia. Oznacza podwyższoną temperaturę ciała, która czasami może zagrażać życiu. Wątroba dobrze radzi sobie z nieznacznie podwyższoną temperaturą ciała. Jednak badania wykazały, że komórki wątroby są bardziej wrażliwe na wzrost temperatury ciała i szybciej umierają pod wpływem MDMA.
Ryzyko hipertermii jest szczególnie zwiększone, gdy osoby zażywające ecstasy podejmują wysiłek fizyczny, np. tańcząc. Nawet przebywanie w ciasnych pomieszczeniach z wieloma innymi osobami lub w wysokiej temperaturze otoczenia zwiększa ryzyko niebezpiecznej hipertermii. Są to warunki, które nierzadko można napotkać podczas imprez.
MDMA przyczynia się również bezpośrednio do hipertermii, zwłaszcza poprzez zwiększone uwalnianie hormonu noradrenaliny. Noradrenalina powoduje zwężenie naczyń krwionośnych, co zmniejsza odprowadzanie ciepła z organizmu. MDMA promuje również uwalnianie serotoniny. Serotonina jest w dużym stopniu odpowiedzialna za uczucie przyjemności podczas spożywania ecstasy, a także bierze udział w regulacji temperatury ciała. W skrajnych przypadkach może wystąpić zespół serotoninowy, który może zagrażać życiu.
Mieszane Spożycie Zwiększa Ryzyko Dla Wątroby
Innym czynnikiem ryzyka jest mieszane spożycie. Na przykład często dodatkowo przy spożyciu ecstasy pije się alkohol. Badania wykazały, że MDMA zmniejsza aktywność enzymu biorącego udział w rozkładzie alkoholu. Alkohol jest unieszkodliwiany w wątrobie w dwóch etapach, podobnie jak MDMA. W pierwszym etapie powstaje aldehyd octowy, szczególnie toksyczny produkt rozkładu. Enzym o nazwie ALDH ostatecznie przekształca aldehyd octowy w mniej niebezpieczne substancje. Jednak pod wpływem MDMA aktywność enzymu ALDH zmniejsza się, w wyniku czego aldehyd octowy może dłużej i w wyższym stężeniu uszkadzać wątrobę.
Poza alkoholem często używa się również innych nielegalnych narkotyków, takich jak kokaina czy amfetamina. Ponadto w tabletkach ecstasy znajdują się zanieczyszczenia, które w połączeniu z MDMA mogą być szkodliwe dla wątroby.
Nie tylko nielegalne narkotyki, ale także leki takie jak paracetamol mogą zwiększać ryzyko uszkodzenia wątroby. Wiadomo, że substancja czynna atakuje wątrobę w przypadku przedawkowania lub zbyt długiego stosowania. W połączeniu z MDMA efekt ten może być jeszcze bardziej nasilony.
Konkluzja
Substancja czynna ecstasy, MDMA, jest rozkładana głównie w wątrobie. U niektórych osób stosunkowo małe dawki ecstasy mogą spowodować uszkodzenie wątroby, a nawet ostrą niewydolność wątroby. Różnice w rozkładaniu substancji czynnej MDMA mogą odgrywać tu znaczącą rolę. Podczas rozkładu nawet bardziej toksyczne półprodukty atakują komórki wątroby. Indywidualna wrażliwość jest prawdopodobnie uwarunkowana genetycznie.
Inne czynniki, takie jak niebezpiecznie podwyższona temperatura ciała oraz mieszane spożywanie alkoholu i innych narkotyków lub leków, takich jak paracetamol, mogą również przyczyniać się do tego, że wątroba jest bardziej wrażliwa na działanie ecstasy.
